Geschiedenis van onze Schutterij

Gedenkwaardigheden uit de historie van schutterij Sint Lambertus (H.Maassen en P.Palmen)
(uit het boek "Broeksittard", met dank aan Frank Maassen)

De broederschap van Sint Lambertus bezit een zeer oude en roemrijke historie. Wanneer we mogen afgaan op de jaartallen op de aanwezige zilveren koningsplaten, dan zou deze schutterij reeds in 1087 hebben bestaan.

De koningsplaat met het jaartal 1087 wordt door historici gedateerd rond 1800. Hij heeft het opschrift “H. HEYNEN CAPITEIN-KÖNIG”. Zoals we hierna zullen zien was in het begin van de negentiende eeuw burgemeester H. Heijnen kapitein van de schutterij. Het jaartal zou later in de plaat zijn gegraveerd. Op de plaat staat echter ook een fles met een kraantje gegraveerd. Dit is te beschouwen als een aanduiding van het beroep van de toenmalige koning. H. Heynen zou derhalve herbergier of wijntapper zijn geweest. Wij willen hem identificeren als Hendrik Sebastiaan Heijnen, geboren 5 maart 1861 als zoon van Jan Mathijs Heijnen en Maria Elisabeth Kamps en overleden op 17 mei 1902 te Broeksittard. In 1887, het jaar waaruit de koningsplaat waarschijnlijk werkelijk dateert, staat hij in de bevolkingsboeken vermeld als herbergier.
Volgens de overlevering zijn bij een brand vele bezittingen en papieren van Sint Lambertus verloren gegaan. Daardoor staat er maar weinig van de geschiedenis op schrift.
Hoe het ook zij, de plaat met het jaartal 1087 heeft de schutterij meermalen bij schuttersfeesten een prijs voor de oudste plaat of de oudste deelnemende vereniging opgeleverd, namelijk in 1922 en 1924 in Sittard en in 1924 in Born, Beek en Lutterade.
Na 1087 dateert de in ouderdom eerstvolgende koningsplaat uit 1748. Deze draagt de tekst: “GERARD WILMS eerste konink in de broderschap van Sint Lambertus tot Broeksittard”. De zilveren koningsvogel stamt eveneens uit het jaar1748. Op grond van dit gegeven en de vermelding “eerste konink” op de koningsplaat zou men geneigd zijn te concluderen, dat dit het oprichtingjaar van de schutterij is geweest. Maar er zijn een aantal historische feitelijkheden die argumenten aandragen om de schutterij een hogere ouderdom aan te meten. We houden 1748 dan voor een heroprichtingjaar.
Op de eerste plaats is er het gegeven van de “Sjlaag in de Kemperkoel”. We kunnen ons maar moeilijk voorstellen, dat de Broeksittardenaren lijdelijk hebben toegezien hoe op Paaszaterdag 24 maart 1543 hun dorp door vijandelijke troepen werd platgebrand. Bij de op Broeksittards gebied uitgevochten, bloedige strijd vielen zeker drieduizend doden te betreuren. Daags na de slag, op Paaszondag, werden de inwoners gedwongen de lijken op hun akkers te begraven.

De geschiedenis van onze schutterij is om de leesbaarheid te bevorderen ingedeeld in de navolgende periodes:


1609 tot en met 1899

1900 tot en met 1929

1930 tot en met 1949

1950 tot en met 1969

1970 tot en met 1979

1980 tot en met 1999

2000 tot en met heden